БЕДУХА

Нарты Сосланы ус. Хызы фырт Челæхсæртæджы чызг. Сослан æй куырдта, фæлæ йын æй йæ фыд нæ лæвæрдта, уæд ын æй уый Алæгаты стыр куывды сæ быцæу, чи хуыздæр акафдзæнис, зæгъгæ, уым амбылдта. Хызы фырт мæстæй дзагæй фестади, абадтис йæ бæхыл æмæ афардæг йæ хæдзармæ – Хызы фидармæ. Фæсайдта Челæхсæртæг йæ дзырд. Сослан сфæнд кодта Хызы фидар басæттын, Бедухайы тыхæй байсын.

Æмæ уый йæ къухы дæр бафтыд. «Байдыдтой цæрын иумæ ус æмæ лæгæй Сослан æмæ Бедуха æмæ цардысты хъæлдзæгæй, кæрæдзи уарзгæйæ», – зæгъы кадæг «Сослан Бедухайы куыд æрхаста».

Кадджыты Бедуха æмбæлы дыккаг хатт кадæг «Сослан Мæрдты бæсты»-йы. Ам Сослан куры Хуры чызг Ацырухсы, фæлæ дзы уый æрцагуырдта диссаджы зынбафидæн ирæд. Сæхимæ Сатанайæн ирæды хабар æнкъардæй ракодта.

– Æрбад-ма мæ фарсмæ, – загъта Сатана, – æмæ мæм байхъус. Дæ ирæдæн ссарæн ис, æз дын куыд зæгъон, афтæ куы бакæнæм, уæд. Æфсæйнагæй сау галуан æнцон скæнæн у: мæнæ мæ диссаджы къухдарæн куы ахæссай æмæ дзы денджызы был стыр зиллакк куы æркæнай, уæд уыцы зиллаккыл фестдзæнис æфсæйнаг стыр сау галуан; стæй дын æз Æфсатийæ уадындз куы ракурон, æмæ дзы ды уыцы галуанæй куы ныууасай, уæд дæм сырдтæ иууылдæр сæхи къахæй æрцæудзысты. Фæлæ Аза-бæласы сыфтæ ацы дунейыл никуы ссардзынæ, – уыдон ракурын хъæуы Мæрдты бæсты хицау Барастырæй, æмæ дын сæ дæ мард ус Бедуха куынæ ракура, уæд дæ къухы нæ бафтдзысты.

Сослан Мæрдты бæстæм фæцыд Бедухайы агурæг. Фæндагыл бирæ диссæгтæ федта. Бахæццæ ис уалынмæ йæ ус Бедухайы бынатмæ, æмæ – уæуу, мæнæ диссæгтæ! – Бедухайæн йæ гуыр – уым, йæ сæр уым нæй. Фæлæ уайтагъд йæ сæр дæр уым фестад æмæ аныхæст гуырыл.

Бирæ фæцин кодтой кæрæдзийыл. Стæй йын Бедуха райхæлдта, Мæрдты бæсты цыдæриддæр диссагæй федта, уыдон. Барастырæй йын ракуры Аза-бæласы сыфтæ дæр.

– Дунейы дзыллæты эпосты ис, йæ лæгыл иузæрдион чи уыд, ахæм сылгоймæгты фæлгонцтæ, – фыссы Нигер. – Уыдоны æхсæн Бедухайы фæлгонц йæхимæ æркæсын кæндзæн, Беатричейы фæлгонцау. Сослан Мæрдты бæстæм куы бафтыд Аза-бæласы сыфтæ агурæг, уæд уым фембæлд йæ мард ус Бедухайыл. Сослан æй фæфæрстытæ кодта, Мæрдты бæсты цы диссæгтæ федта, уыдонæй. Бедухаиын дзуаппытæ фæлæвæрдта. Уæд æй Сослан фæстагмæ фæрсы:

– Ардæм куы æрбацыдтæн, уæд дæ сæр дæ гуырыл цæуылнæ уыд? Уый та цы диссаг у?

– Æмæ уый та куыннæ зоныс? – загъта Бедуха. – Мæ сæр æдзухдæр демæ вæййы. Æз дын ардыгæй бирæ æххуыс кæнын. Ардæм куы сфæнд кодтай, уæд дæр дын фæндæгтæ мæ руаджы суæгъд сты. Ды дард балцы куы вæййыс, æмæ дæ сæрмæ сау асæст куы фæцæуы, уæд дын уый дæр æз вæййын, цæмæй хурæй ма фæлмæцай. Хæсты куы вæййыс, уæд демæ чи фæхæцы, уыдонæн сæ сæрмæ тыгъдызæй куы ныллæууы, уæд уый дæр æз вæййын, де 'фсæдтæ кæд фæтыхджындæр уаиккой, зæгъгæ.

Бедухайы уарзондзинад йæ фыдмæ дæр у диссагæн дзуринаг. Йæ марды уынынмæ йæ Сослан куы бакодта, уæд йæ дысы болат хæсгард бамбæхста æмæ йæм куы ныккаст, уæд хæсгардæй йæ зæрдæсæр фæрæхуыста æмæ мардæй йæ фыд Челæхсæртæгыл ныххауд. Йæхицæн йæ фыды фæстæ цæрæн бон йæ цæст нал уарзта. Фæлæ йæ Сослан фервæзын кæны.

кæс «АРВЫ ДУАР»-Ы СÆРГÆНДТÆ